Özel Boşanma Sebepleri
4721 sayılı Türk Medeni Kanununa göre boşanma sebepleri genel boşanma sebepleri ve özel boşanma sebepleri olarak ikiye ayrılmıştır.
Özel boşanma sebepleri kanunun 161 ve 165 maddeleri arasında sıralanmıştır. Buna göre incelememiz gerekirse;
Zina
Türk Medeni Kanunumuzun 161 maddesinde düzenlenmiş olup eşlerden birinin zina etmesi durumunda, diğer eşin boşanma davası açmaya hakkı olduğu belirtilmiştir.
Zina sebebiyle boşanma davası açılmasında dava hakkına ilişkin süre şartı konulmuştur.
Davaya hakkı olan eşin zinayı öğrenmesinden itibaren başlayarak altı ve her halde zina eyleminin üzerinden beş yıl geçmesiyle dava açma hakkı sona erecektir.Türk Medeni Kanunu
Önemle belirtmek gerekir ki zina eyleminden haberdar olan ve affeden eşin dava hakkı yoktur.
Hayata kast, pek kötü veya onur kırıcı davranış
Kanunumuzun 162 Maddesinde düzenleme bulduğu üzere eşlerden birinin diğer eşin hayatına kast etmesi veye diğer eşe pek kötü davranışlarda bulunması ya da ağır derece de onur kırıcı davranışlarda bulunması nedeniyle mağdur olan eş boşanma davası açabilir.
Dava hakkına ilişkin olarak süre şartı konulmuş olup davaya hakkı olan eşin boşanma sebebinin varlığını öğrenmesinden itibaren altı ay ve her halde boşanma sebebieylemin varlığından itibaren beş yıl geçmekle dava hakkının düşeceği belirtilmiştir.
Önemle belirtmek gerekir ki affeden taraf Madde 162 hükümleri nedeniyle boşanma davası açma hakkını kaybeder.
Suç işleme ve haysiyetsiz hayat sürme
Kanunumuzda genel boşanma nedenleri arasında suç işleme ve haysiyetsiz hayat sürme de sayılmıştır. 163 maddede düzenlendiği üzere eşlerden biri tarafından küçük düşürücü bir suç işlendiği veya haysiyetsiz bir hayat sürüldüğü durumlarda eşin boşanma davası açma hakkı mevcuttur.
Boşanma davasının açılabilmesi için davacı eşin suç işleyen ve haysiyetsiz hayat süren eşle birlikte yaşaması beklenemez bir hal almış olması gerekir. Bu davaya ilişkin olarak bir süre şartı konulmamış olup, boşanmak isteyen davacı eş tarafından dava her zaman açılabilir.
Terk
Terke ilişkin olarak özel düzenlemeler 164. Madde ile getirilmiş olup eşlerden birinin, evlilik birliğinden doğan yükümlülüklerini yerine getirmemek maksadıyla diğerini terk ettiği veya haklı bir sebep olmadan ortak konuta dönmediği takdirde ayrılık, en az altı ay sürmüş ve bu durum devam etmekte ve istem üzerine hakim veya noter tarafından yapılan ihtar sonuçsuz kalmış ise; terk edilen eş, boşanma davası açabilir.
Diğerini ortak konutu terk etmeye zorlayan veya haklı bir sebep olmaksızın ortak konuta dönmesini engelleyen eş de terk etmiş sayılır.
Davaya hakkı olan eşin istemi üzerine hakim veya noter, esası incelemeden yapacağı ihtarda terk eden eşe iki ay içinde ortak konuta dönmesi gerektiği ve dönmemesi halinde doğacak sonuçlar hakkında uyarıda bulunur.
Bu ihtar gerektiğinde ilan yoluyla yapılır. Ancak, boşanma davası açmak için belirli sürenin dördüncü ayı bitmedikçe ihtar isteminde bulunulamaz ve ihtardan sonra iki ay geçmedikçe dava açılamaz. Türk Medeni Kanunu
Özetle terk konusunda dikkat edilmesi gereken husus eşlerden biri evlilik birliğinden doğan yükümlülüklerini yerine getirmemek maksadıyla diğerini terk etmesi ve haklı sebep olmaksızın ortak konuta dönmemiş olması , ayrıca bu durumun en az altı ay devam etmiş ve devam etmekte olması gerekir.
Bu durumda eşin talebi üzerine terk halinde bulunan eşe ortak konuta dönmesi yönünde ihtar gönderilmesi ve dönmemesi halinde yapılacak işlemlere ilişkin uyarıda bulunulması gerekmektedir. İhtar sonrasında belirtilen sürelerde netice alınamaması durumunda terk eden eşe karşı boşanma davası açılabilir.
Akıl hastalığı
Eşlerden birinin akıl hastası olması halinde Madde 165. göre eşin hastalığından kaynaklı olarak ortak hayatın diğer eş için açısından çekilmez hale gelmesi durumunda boşanma davası açılabilir .
Dava açılabilmesi için hastalığın geçmesine olanak bulup bulunmadığının resmi sağlık kurulu raporuyla tespit edilmiş olması gerekir.
Genel Boşanma Sebepleri
Kanunumuzda genel boşanma sebepleri, özel boşanma sebepleri gibi açıkça belirtilmemiştir. Bu nedenle genel boşanma sebepleri incelenirken evlilik birliğinin devam etmesinin taraflar açısından mümkün olup olmadığı incelenerek hakim tarafından boşanmaya karar verilir.
Genel boşanma sebepleri 4721 Sayılı Türk Medeni kanunun 166. Madde evlilik birliğinin temelinden sarsılması hükümleri çerçevesinde incelenebilir.
Madde hükümlerine göre evlilik birliği, ortak hayatı sürdürmeleri kendilerinden beklenmeyecek derecede temelinden sarsılmış olursa, eşlerden her biri boşanma davası açabilir. Türk Medeni Kanunu
Dikkat edilmesi gereken ise davalının itiraz hakkıdır. Şöyle ki;
Davacının kusuru daha ağır ise, davalının açılan davaya itiraz hakkı vardır. Bununla beraber bu itiraz, hakkın kötüye kullanılması niteliğinde ise ve evlilik birliğinin devamında davalı ve çocuklar bakımından korunmaya değer bir yarar kalmamışsa boşanmaya karar verilebilir. Türk Medeni Kanunu
Evlilik birliğinin temelinden sarsılmasına neden olabilecek olaylar kanunda açıkça belirtilmemiş olup , boşanma davası açan taraf açısından haklı sebep olup olmadığı dava sırasında hakim tarafından incelenerek karar verilecektir.
Mahkemelere yapılan başvurularda yoğunluklu olarak gösterilen sebeplerin bazıları aşağıdaki gibidir:
*Aile sırlarını ifşa etmek
*Eşin ailesiyle görüşmesine engel olmak, eşin ailesiyle ilgili küçük düşürücü sözler söylemek
*Eşe seni sevmiyorum , seni istemiyorum, çirkinsin gibi sözler söylemek
*Cinsel ilişki kuramamak
*Zorla cinsel ilişkide bulunmaya çalışmak
*Eşi hastaneye götürmemek
*Eşin hastalığıyla ilgilenmemek